Irak ile Türkiye arasında tarihi 'su' anlaşması

Tarihi anlaşma imzalandı...

Irak ve Türkiye, on yıllardır çözülemeyen su paylaşımı sorununu sona erdirecek "tarihi anlaşma" için bugün Bağdat’ta imzaları attı.

Anlaşma, iki ülke arasında Fırat ve Dicle nehirlerinin yönetiminde ortak bir mekanizma kurulmasını ve Türk firmalarının Irak’taki su altyapısının modernizasyonuna katkı sağlamasını öngörüyor.

20 YIL SONRA GELEN UZLAŞMA

Irak ile Türkiye arasında su paylaşımı konusundaki anlaşmazlık, 2000’li yılların başından bu yana çözülememişti.

Irak tarafı uzun süredir Türkiye’nin baraj projelerini eleştirirken Ankara, "Irak’a taahhüt edilenden fazla su bırakıyoruz" açıklamalarıyla iddiaları reddediyordu.

Bugün imzalanan "Su Alanında İşbirliği Mekanizma Belgesi", bu uzun süren krizi sonlandırarak iki ülke arasında yeni bir diplomatik dönemi başlattı.

"TARİHİ VE TÜRÜNÜN İLK ÖRNEĞİ"

Bağdat’ta düzenlenen törende konuşan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, anlaşmayı 'önemli, tarihi ve türünün ilk örneği' olarak nitelendirdi.

Fidan, "Uzun yıllar sonra Türkiye ve Irak su konusunda gerçek bir iş birliği yapıyor." dedi.

Fidan, bunun iki ülke tarihinde ilk defa hayata geçeceğini belirterek, şöyle konuştu:

Biliyorsunuz uzun yıllardır Türkiye ve Irak, 'Suyu daha verimli nasıl kullanabiliriz, neler yapabiliriz?', bunun arayışı içindelerdi. 2,5 sene önce yaptığım bir ziyarette Sayın Başbakan'la (Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani) mutabık kaldığımız bir husus vardı. İki etaplı bir yol takip edecektik. Birincisi, Türkiye-Irak arasındaki suyun kullanımına ilişkin nasıl daha iyi yöntem bulunabilir? İkincisi ise Irak'taki su altyapısının, sulama sistemlerinin ıslahına yönelik nasıl beraber çalışılabilir? Bu iki kulvarda da 2,5 yıldır çok yoğun çalışmalar yapıldı.

"BU ANLAŞMA IRAK-TÜRKİYE İLİŞKİLERİNİN TARİHİNDE BİR İLK"

Irak ile Türkiye arasında güçlü tarihi ve coğrafi ilişkilerin bulunduğunu belirten Fuad Hüseyin, bunun yanında iki ülke arasında ortak çıkara dayalı ticaret, ekonomi, enerji ve diğer alanlarda ilişkilerin olduğunu ifade etti.

Bakan Fidan ile başta su meselesi olmak üzere birçok başlığı görüştüklerini aktaran Hüseyin, şunları söyledi:

Ankara'da daha önce su konusunda geniş toplantılar düzenledik ve orada anlaşmalara vardık. Bu anlaşmalar mutabakat zaptına dönüştü. Su yönetimi konusunu içeren tarihi anlaşmaya saatler sonra imzalar atılacak. Bu anlaşma Irak-Türkiye ilişkilerinin tarihinde bir ilk.

MEKANİZMANIN DETAYLARI

Mekanizma, 2024 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Bağdat ziyaretinde imzalanan çerçeve anlaşmasının fiilen uygulanmasını sağlayacak.

Bu sistemle Türk firmalarının üstleneceği projelerin finansmanı, Irak’tan yapılan petrol satışlarına dayalı bir kaynakla karşılanacak.

Türkiye, bu sayede Irak’ın su altyapısının güçlendirilmesine ve kaynakların sürdürülebilir yönetimine katkı sağlamayı hedefliyor.

Birleşmiş Milletler, Irak’ı 'iklim değişikliğine karşı en savunmasız beşinci ülke' olarak sınıflandırmıştı.

Ülkede yaşanan kuraklık, Tigris ve Fırat nehirlerinin seviyesini 80 yılın en düşük noktasına çekmişti.

Yeni anlaşma, hem bu krizlerin önüne geçmeyi hem de Türkiye’nin bölgesel işbirliği kapasitesini artırmayı amaçlıyor.

TÜRKMEN DİPLOMASİSİ DEVREDE

Görüşmeler sürecinde, Irak Türkmen Cephesi’nin arabulucu rolü dikkat çekti. Türkmen lider Muhammet Seman Ağa’nın Ankara ve Bağdat arasındaki temasları, iki ülke ilişkilerinde güven köprüsü oluşturdu.

Ankara, "sınıraşan suların adil ve akılcı paylaşımı" ilkesine bağlı kalmaya devam ediyor. Türk yetkililere göre Temmuz 2025’te saniyede 654 metreküp, Ağustos’ta 571 metreküp su bırakıldı.